Voor de Romeinen was Mercurius de god van de handel, reizigers en winst. Nog steeds wordt winstbejag belangrijk gevonden en vereerd, ook als het gaat om maatschappelijke vraagstukken en politieke beslissingen. Laten we het bijvoorbeeld eens hebben over ondervoeding. Denk nu niet meteen aan rampen en hongersnood, want ook in het land van megastallen en vooruitgang komt ondervoeding voor; vooral bij ouderen in zorginstellingen.
(Photo: SXC/ Erik Araujo)
Het is een wonderlijke paradox. Enerzijds is de mensheid ongelofelijk knap, anderzijds zijn er zaken die ons heel dichtbij en dagelijks raken, maar waar we nog maar weinig van weten. Van smaak, bijvoorbeeld. Terwijl een karretje op Mars rijdt en foto’s naar de aarde stuurt, zijn we blijkbaar niet in staat om schrijnende zaken in de omgeving op te lossen.
En hoe betreurenswaardig ook: vanuit gastronomisch perspectief is die ondervoeding bij ouderen wel begrijpelijk. Ik geef een paar verklaringen.
Ten eerste. De hoofdmaaltijd van de dag wordt meestal geserveerd rond 11.30 uur. Dat is toch wel erg vroeg. Kan dat niet anders? Het is voor velen één van de weinige hoogtepunten van de dag. Daarnaast loopt het proefvermogen van ouderen terug: zijn de maaltijden wel afgestemd op hun smaak?
Verder is de keuze over het algemeen beperkt, ook niet bevorderlijk voor lekker eten. Door de bewoners meer gelegenheid te geven om zelf de samenstelling van de maaltijd te bepalen, wordt ook meer gegeten. Tot slot wellicht de ergste reden: waarom wordt stelselmatig juist op het eten bezuinigd? De kok verdwijnt steeds meer, wiens werk toch al niet zo werd gewaardeerd, naar centrale keukens; weg van de plek waar gegeten wordt.
Iedereen weet dat de kosten van de gezondheidszorg de pan uit rijzen - welke pan? -, maar bezuinigen op de voeding van mensen is een erg slechte keus. In de bedrijfseconomie maakt men onderscheid tussen kosten en investeringen. Kosten zijn uitgaves waar je niets voor terugkrijgt. Investeringen doe je om beter van te worden. Als je het zo ziet, zou je eten altijd als een investering moeten zien. Onze cellen zijn immers opgebouwd uit hetgeen je eet. Je bent dus letterlijk wat je eet. Vul de rest zelf maar in. Als er weinig kwaliteit binnenkomt, is het resultaat te voorpellen.
Ik durf de stelling dan ook te verdedigen dat de zorgkosten juist daardoor stijgen. Mensen die slecht eten, worden immers eerder ziek. Te weinig aandacht voor de gastronomie in de zorg leidt dus tot problemen, die gemakkelijk voorkomen hadden kunnen worden. Dan maar wat minder aandacht voor Mercurius. De gezondheid van mensen laat zich niet gemakkelijk naar geld vertalen.